In de orkestbezetting maak ik gebruik van 2 althobo’s. De althobo klinkt een reine kwint lager dan een 'gewone' hobo: als je er een c op speelt, hoor je een f. Maar waarom kies ik dan liever voor de klank van een althobo en niet voor een gewone hobo? De klank van een althobo is wat indringender, donkerder, meer melancholiek en wat minder helder dan van de gewone hobo. En dat is precies wat ik wil horen. Het past beter bij de weemoed en de compassio, het mede-lijden met Christus wat ik wil oproepen. Als hoboïste* ben ik erg gevoelig geworden voor de juiste hoboklank op de juiste plek in de muziek.
In het filmpje hieronder laat hoboïst Theo-Hans Kuijvenhoven u het verschil horen. Theo-Hans speelt hier het hoofdthema van ‘O Mensch, bewein dein Sünde groβ’ eerst op een gewone hobo in C en daarna op een althobo. Hij speelt het vanwege het demonstreren in een wat vlotter tempo. Hoort u ook zo duidelijk het verschil in klank?
Berlioz schrijft in zijn traktaat over orchestratie (allereerst gepubliceerd in een serie van 16 artikelen tussen 21 November 1841 en 30 December 1842, later bewerkte hij de tekst tot boekvorm) iets moois over de klank van de althobo: 'Its tone is less penetrating, more veiled and deeper than that of the oboe, and is therefore not suitable for expressing the gaiety of rustic tunes. It is not capable either of voicing passionate laments, and tones of acute grief are more or less beyond its reach. It is a melancholy, dreamy and rather noble voice, with a somewhat subdued and distant tone. This makes it superior to any other instrument when the intention is to move by reviving images and feelings from the past, and when the composer wishes to touch the hidden chords of tender memories.'
In de partituur ziet u echter niet althobo staan maar ‘english horn’ De naam engelse hoorn komt eigenlijk door een woordverbastering. Oorspronkelijk was de althobo, net na de baroktijd een hobo met in het midden een knik erin. Er werd over ‘corps angle’ gesproken wat gebogen lichaam betekent. Dat verbasterde naar ‘cor anglais’ Frans voor engelse hoorn. U zult in het filmpje zien dat er in de moderne althobo geen knik meer in het instrument zit. Dat zit alleen nog in het buisje (de stift) wat u bovenop de hobo ziet. De althobo heeft aan de onderkant een wat bol staand klankbekertje, dat maakt die klank meer melancholiek.
*tegenwoordig barokhobo, ik heb geen moderne instrumenten meer
Reactie plaatsen
Reacties