De evangelist, een vijfkwartsmaat

In alle recitatieven waar de evangeliste aan het woord is, heb ik een vijfkwartsmaat verwerkt. Soms doe ik dat bijna het hele recitatief, soms slechts voor enkele maten. Voor wie niet muzikaal onderwezen is: er zijn 5 tellen aanwezig in de maat, u kunt steeds tot 5 tellen in de muziek. Het getal 5 staat in dit en mijn andere religieuze werken, voor de vijfde evangelist: een mens of verteller die hier in het aardse verhaal doet over Bijbelverhalen en/of over thema’s die direct relatie met het geloof hebben. Evangelie betekent zoveel als ‘goede boodschap’.

Zoals u weet waren er vier evangelisten waarvan teksten zijn opgenomen in de Bijbel: Matthäus, Marcus, Lucas en Johannes. De mens kruipt in mijn muziek als herverteller en/of prediker in de rol van de vijfde evangelist. Composities zoals een Matthäus Passion waren bedoeld om in kerken tijdens een dienst uit te voeren. Vanaf de 4^e eeuw na Christus werden in de Stille Week de woorden van het lijdensverhaal gereciteerd. Enkel de woorden van Christus op een Gregoriaanse melodie gezongen. Vanaf de 9^e eeuw kwamen ook de teksten van de vier evangelisten aan bod op Palmzondag, op dinsdag, woensdag en op vrijdag. Vanaf de 12 eeuw werden ook de stemmen van de soliquentes, de alleensprekenden zoals Petrus en Judas, zingend uitgevoerd. De turbae-koren ontstaan pas later als er zich in de muziek meerstemmigheid heeft ontwikkeld.

Componisten, koren, solisten en dirigenten kruipen tijdens het uitvoeren religieuze muziek vaak, bedoeld of onbedoeld, in de rol van vijfde evangelist. Zo (her)vertellen ze belangrijke of inspirerende Bijbelverhalen en andere religieuze teksten opnieuw aan het publiek. Ze schenken opnieuw de emotie uit die verhalen aan het publiek. Zoals ik dat zie, is dat een onvervreemdbaar deel van het uitvoeren van religieuze koormuziek. Het is een taak die in mijn ogen serieus genomen moet worden.  Niet zelden heb ik om mij heen gezien dat de inhoud van de muziek de uitvoerenden net zoveel raakt als de luisteraars. Bent u een zanger(es)  of dirigent dan ik nodig u uit om de volgende keer dat u religieuze muziek uitvoert, van dit alles bewust te zijn.

U zult in de blogs steeds ontdekken dat het getal vijf op allerlei manieren in de muziek verwerkt is om aan dit bovenstaande te herinneren. In de vorm van 5 maten, 5 noten in bepaalde maten en de verwerking van de vijfkwartsmaat in de muziek als de evangelist of Jezus aan het woord zijn.